(a) ewo (b) nibo/ibo (d) bi i. Fa ila si idi apola aponle ninu gbolohun yii: Biola n soro bi ologbon (a) Biola (b) soro bi (d) bi ologbon. Ngb t a k pe gbogbo wn y t d wn pap y n Yorb tb Yb, wn k fi tara tara f y ntor p wn y Yorb yk gb p wn y nkan ni Yorb. Eniyan ni a gbo pe Sango je ki o to di orisa. Bakan naa ni o gbe ni ode Onko, to ti bi Amosunlonkoegi. Tb k s wp ni ohun gbogbo t j m gb ay wn nyn kan, n dgb kan, br lr r, d, sn, t l, t r aj, sd ohun l, tn, fin, e, rs, hws, i-n, onj, n e nkan, yy yk tb dgb kkan pad. Owe ni awon oro ti itumo won jinle ninu asa. Ko adireesi ile re ati adireesi ijoba ibile re sile. Mimo ni o gbodo maa wa ni gbogbo igba, ko gbodo si ohun eeri tabi idoti kankan nibe rara, ayika ibe gbodo mo tonitoni. Ba kan naa, itan so pe Lamurudu ni baba Oduduwa. (a) Romoke (b) Ajagbe (d) kosoko. 1 Egbe Akomolede ati Asa Yoruba (2002) Eko Ede ati Asa Yoruba iwe keji (J.S.S.2) Longman Nig Plc.oju iwe 95-97, 2 Oyebamiji Mustapha (2009) Eko Ede Yoruba Titun iwe keji (J.S.S.3) university Press Plc.oju iwe 181-18. Arugba un ko gbd ks tabi ubu, bibk, apr buruku ni fun un, ati ilu Osogbo. Die ninu iru re niwonyii. ITAN ORANMIYAN BABA NLA GBOGBO YORUBA AWON EYA TO WA NILE TABI ORILEDE ODUA Loni opo enia mo nro pe gbogbo awa ti awa ni ipinle mefa yi Oyo, Osun, Ogun, Ondo, Ekiti, Eko pelu ipinle Kwara to nka ara won mo ara ipinle Hausa ni o nje Yoruba, ko ri be o, eya kan ni Yoruba nile Odua bi Ekiti se je eya kan ti Egba naa je eya kan be pelu ni Awori naa je Eya kan pelu, koda awon Egun to wa ni badagiri . wn pnl t a ti l r wn ols d Yorb nl Njr ni pnl d, pnl nd, pnl un, pnl y, pnl k, ti pnl gn. OGUN( god of iron): Ode ni Ogun ni aye atijo. Apola Oruko (noun phrase): okan ninu apola oro ti a hun po di gbolohun ni apola oruko. Oro ise asebeere : - meji naa ni o wa ninu ede Yoruba, awon naa ni da ati nko. Lb rk, a wo arok wny: alapejuwe, ajemroyin, alalaye, alariiyan, srgbs, onisiipaya, ajm-sonsk-w ati arok onileta. yt lti d kan s mrn. LITAwon ewi ti a n fi oro inu won da won mo. . Ko leta si oga ile iwe re *lori idi ti o fi wa si ile iwe ni ana. Od ni k wn ma pe iyn n b, ntor p w wn ni, wn k gbd polw iyn n rn l. Since the 1900 political absorption into Southern Nigeria of the kingdom that it once served as a metropolitan center, the traditional monarchy has been either a tool of British indirect rule or a legally recognised traditional polity within the republic of Nigeria. Kk wn m wa ni d Yorb. . T a b w w fnnfnn, ri w p, , lplp gb ma d l: d wn nyn j kk kan ptk nn wn. Bi o ti le je pe omo iya ni gbogbo omo kaaaro-oo-jiire, sibe won pin si orisiirisii eya ti ede won si yato diedie si ara won. Leta .ni leta iwase. Ki a ranti pe abala meta naa ni eyi pin si bi I ti leta gbefe: ifaara, aarin ati igunle. Awon ti o maa n pe ori ni eri ni. Okan ninu awon wonyi lo maa n pon omi orisa. won to gbe e si koto, riro yii lo maa je ki o se iku pa eni ti o pa a. . Ojoojumo ni won maa n pon iru omi yii. Apeere; Oro Aropo Afarajoruko nipo Oluwa ninu gbolohun. Adewoyin S.Y (2006) Imo,Ede, Asa ati Litireso Ile Eko Sekondiri Agba. Apeere: Oro Oruko ati Eyan Alawe Gbolohun: apeere: Aropo Oruko ni ipo oluwa tabi abo ninu gbolohun: apeere: Ko apeere Apola-Ise marun-un sile pelu apeere metameta yato si eyi ti o wa ninu iwe yii.? bd d Yorb ni ma j k m ohun t d j gan-an. Salaye bi won se n sin orisii oku marun-un. Ilu Oyo ni odun Sango ti gbayi julo ni ile Yoruba. Oyo, Oyo State, is the seat of the line of the rulers of Oyo.Their territory, a constituent rump state, is located in contemporary Nigeria.Since the 1900 political absorption into Southern Nigeria of the kingdom that it once served as a metropolitan center, the traditional monarchy has been either a tool of British indirect rule or a legally orisiirisii isori oro ni o le jeyo po ninu apola-ise. Akoonu: igbagbo awon Yoruba nipa Olodumare. Oyembamji Mustapha (2009) Eko Ede Yoruba Titun (J.s.s 1) University Press Plc. . sugbon awon iyawi re meteeta n tele leyin lai mo ibi kan pato ti won n lo. Samuel Johnson (1921) The History of the Yorubas A divisional Orsirsi ni wn bd t d Yorb n. Iru awon eniyan wo lo maa n pon omi idi oosa. Ife. Ni abe Oyo a ri eya .. Egbado/Yewa Ilaro, Ado odo, Imeko, Igbogila, Ilesa jb ijs, ibokun, s ok, ipetu ijs. We use cookies on our website to give you the most relevant experience by remembering your preferences and repeat visits. D. Pa owe ti o je mo as igbeyawo, ifowosowopo, igbeyawo ati isomoloruko. d nla kan, Olutimhin, lo j adari awn eeyan kan to n wa na abay si yn to mu nibi ti wn tdo si tl. Oyebamiji Mustapha (2006) Eko Ede Yoruba Titun iwe keji (J.S.S.3) University Press oju iwe 44-51. Ptk jl sn bl, er bl, ti i bl. Won le fe iyawo ki won tun bi omo nibo miiran. Itan may refer to: The Yoruba mythology (traditional history, folklore and philosophy) of the Yoruba people. Awon ohun elo ti a fi n bo awon orisa yii kii se ohunkohun ti a ba ri tabi awon ohun ti a je ku. Babalawo yoo pa obi naa, yoo se oju yii si inu omi. d Yorb gbaj-gbj ni orl-d Njr ti kkiri gbnl ay lpap. Apeere awon orisa ti won ro wa lati orun ni Obatala, Orumila, Ogun, Esu. (a) adete (b) abuke (d) alawo. (a) oro (b) awe gbolohun (d) gbolohun. Awon Yoruba ti n sin Olorun ki awon elesin ajeji to de. Awon naa ni: Kiko adireesi akoleta: bakana ni eleyi ri pelu leta gbefe. Ilu Oogbo nipinl un ni igbo un-Oogbo naa wa, ni agbegbe Eti Oso un. Ona meji pataki ni a le pin awon orisa ile, 1. Awon Yoruba gbagbo pe bi eniyan ba ku yoo lo si orun, yala rere tabi orun apaadi. Osun Osogbo: ddn ni tja gblej gbogbo arugb lsk dn un ogbo. Fun apeere: Ori tan yeri yeri. baa ti gb. Omo ile-iwe n gbese kemokemo bi i oga ologun. Adeoye C.L. Bi won ti n de ni won n fori kanle ni okookan, ti won n so wi pe aboruboye bo sise. Ona meji ni a le pin alifabeeti ede Yoruba si. A Fi oro-aponle to ba ye di alafo inu gbolohun wonyi: Eko ede ati asa Yoruba iwe keji (J S S2 ) oju iwe 128-132 lati owo egbe akomolede ati asa Yoruba. Fun apeere. Won maa n jeyo ti a ba n so nipa asa Yoruba kan. Bi apeere: Obe ti bale ile ki i je iyaale ile ki i se. (a) Odomokunrin (b) obinrin to n toju omo lowo (d) Aworo (e) Omobinrin ti ko ti mo okunrin, Idaji ni a maa n pon omi orisa nitori ______ (a) omi bee lo mo ju (b) A ko fe komi tan lodo (d) Aworo feran iru omi bee (e) A ko fe ki o damu lona. Won maa n sin esin egungun fun iranti baba won ti o ti ku. ti o ti ku kuro ninu egbe ki awon to ku le maa ri se. Eni ti sanponna pa inu igbo ni won maa n sin-in si awon adahunse ni, Eni ti o ku sinu odo eti odo ti o ku si ni won maa n sinin si, awon. 2. B b j ayy kmojde/smlrk, wn n, Lati ori 20,000, a le wa ma aka oke bayii: Bi a se n lo o din ni kika egbaalegbaa naa ni a n lo o din ati o le ti a ba n ka lokeelokee. Awon ohun ti a fi maa n da ese ifa ni: Adia fun, ebo riru, awon oruko emi airi. Ki Edumare ki o fi iku ire pa gbogbo wa bi a ti n sin oku kookan da lori eni ti o je ati iru iku ti o pa eni bee. (A)A maa n seda oro oruko nipa fifi afomo ibere mo oro ise kan. Awon wunren afomo ibere ni:-, (B)A maa n fi afomo ibere mo oro ise meji, Afomo ibereOro ise (1)Oro (2)Oro oruko ti a seda. Adunni Olorisha lo fi opin si awn iwa ibaj to n waye ni inu igbo naa ni nkan bi dun 1950. b ti wn ma n fun un, lodi dun Osun Osogbo to n waye lddun bayii. we ni kan lra wn n-d t wn Yorb mn gb lti k w b ohn nu wn. Orisii ede ti won n so naa ni eka-ede. Asiko odun oro ni a n ko orin yii; Ounje oro. Itan fi ye wa pe Lamurudu ni baba nla Yoruba. Ti won ba fe bo awon orisa yii, to ba je orisa ti won n fi isu bo ni, iru isu bee gbodo je eyi to dun wo loju. Adete, iv. Ounje Sango ni oka. Seda oro oruko merin nipa lilo afomo ibere oni. B b j gb ayy bi snk gb, ntor Yorb k e k d, hnknl ni wn ma sin k d s. Awon naa ni: ifaara (introduction) aarin (body of the leta) igunle (conclution). Yoruba ko fi owo yepere mu asa ikini. ILANA ISE SAA KEJI ISE : EDE YORUBA KILAASI: J.S.S.3 ILANA ISE OSOOSE FUN SAA KEJI 1 EDE: Ihun orisii awe gbolohun po di odidi gbolohun. Semiat Olufunke Tiamiyu ni o n ko awon oro wonyii. 5eni ti o maa n dobale ni (a) okunrin (b) obinrin (d) agbe. Iru omi bayii ni won n pe ni omi-ajifowuro-pon. (S.S.S.3) Oju iwe 1-35 Corpromutt (Publishers) Nigeria Ltd. 1 Eko ede ati asa Yoruba iwe keji (J S S2 ) oju iwe 10- 15 lati owo egbe akomolede ati asa Yoruba. (E)A maa n fi afomo ibere oni mo oro oruko lati seda oro oruko miran. A personalidade de quem se chama tan seja forte, determinada e com . Aso funfun balau. m t a b b t a k k n d, ti wj j krksn. Awon ti won maa n da ifa maa n wo aso funfun, bata funfun pelu inu mimo. Fun apeere. tn s fn wa p btan Kwa n d Yorb j, kwa j y kan n ap Niger-Congo. A tile gba wi pe awa eniyan gbodo wa ni mimo ninu iwa, isesi, oro ati ero wa ki a to le ri oju rere olodumare, nnkan funfun si ni Yoruba saba ma fi n se apeere nnkan mimo. kn nl Yorb. Omo kerin karun-un ati ekefa ti won je okunrin ni Orangun, Onisabe, ati Olupopo. Apeere oro akonilenu ni: obo n gbe obo gun ope, Alira n lora rela, Mo je dodo nido ma wa fi owo dodo pa omo onidodo ni idodo. Opolopo eda lo ro wi pe awon Yoruba ko mo Olorun. Irf kiys ti wd y ni wn onm d-d pe gs r n duality tb double articulation wd fihn p wn y ti ranko t wn n r d k p, iye d t kkan n k p pl. Adewoyin S.Y (2004) New simplified Yoruba L1 iwe keta (J S S 3) oju iwe 55-58 Copromutt (publishers) Nigeria Limited. Oyebamji Mustapha (2006) Eko Ede Yorba Titun University Press Plc oju iwe 50-51. Kotan sibe, akoleta maa n bu owo lu leta aigbefe leyin eyi ni yoo ko oruko re. A wo ayan rk kik. k d tum n k wl gb t a b kn n p m fnm mrn gan-an l ma . Silebu Awon owe ti o suyo ninu ise ati ise Yoruba 7. Apeere: Koko Oro Inu Leta: gege bi a ti so pe leta aigbefe ni eyi. BBC k m npa wn ohun t w n wn oj p t w n ta. Ewo ni ki i se ara won? K s gbn tb br nn ti d. Eyi han ninu oruko orisiirisii ti won fun Olorun bi Olu orun, Eledaa( eni ti o da gbogbo nnkan), Akoda-Aye. 22/3/2011., 22 Erena, 2011. *, Salaye ona meji ti a le gba ya ofo yato si oro geere, Ibi ti adiresi eni ti a n ko leta si maa n wa ni.. (a) isale leta patapata ni apa osi (b) oke leta ni apa otun (d) oke leta ni apa osi. m mj sn nn gbr j o! Ngb t wn j lrun alw funfun t w ws npa krst e kiy p d wn b ara wn mu ni wn b p wn n Yorb tb Yba. Esu is one of the most important Orishas for traditional Yoruba practice, because there is no initiation without Esu being propitiated. Nn ogn-lg wn ti e t b nl Yorb, kan ptk ni' (5) d j ohun t t a ma l lti e ryinl. Ataoja to ba wa lori oye yoo wure fun ilu Oogbo, ati gbogbo awn to ba kopa nibi dun naa. Wuren ti a le lo fun eleyi ni *ibo, ibo ni*. jba orl-d y ti s p k w m Njr l fara bal ntor p k bs bgnn n wn ti ps t s k wn m orl-d y lti Sudan l s Egypt. Niwon igba to si je pe Olorun mimo ni a n sin, awon ohun mimo ni ona mimo kole fara sin ninu esin abalaye wa. Apola ni apa kan gbolohun ti o le je oro tabi akojopo oro. y ki a m r s, ki si m r k sl lyn gb ti a b ka w kker y.[4]. Iyawo meta ni Sango ni nigba aye re, Oya, Osun ati Oba, Oya wole ni Ira o si di odo ti a mo si odo oya di oni oloni. Gbolohun ni iso ti o ni itumo kikun. Ni nkan bi dun 1950, itan s pe nkan dnu kl ninu igbo oria Osun-Osgbo, nitori pe awn eeyan ko fi b l si awn ojub oria m, awn alawo naa fi ojue . Ojo ro'. / Igbo Idioms (Ilu) (4) Story: Okolo was a horseminder in Oyo town. So oruko marun-un ti o fi han pe iye wa leyin iku. On this Wikipedia the language links are at the top of the page across from the article title. "Yoruba - Introduction, Location, Language, Folklore, Religion, Major holidays, Rites of passage", "Interesting facts about Yoruba culture everyone should know", https://yo.wikipedia.org/w/index.php?title=_Yorb&oldid=563000, Creative Commons Attribution/Share-Alike License. Edudelight.com gives you access to Lesson plan, Lesson notes, Scheme of work, Exam Questions, Test Questions in all subject, topics for Primary School and Secondary School. A l fi d Yorb s ohun t w lkn ni, a l fi krin, a l fi kw, a l fi jsn, ti b b l. GBN FLI-FLI Owu ni omo re akoko. Gbajugbaja ni ojub oria un nil Yoruba, ati kaakiri agbaye fun awn to j olufkansin fun oria naa. 6 EDEIseda oro oruko (lilo ilana apetunpe). Idi inyii ti o fi lo pokun so nidi igi aayan ni ibi ti won n pe ni koso. O tun gbe ni Ode Oyan, ibi to ti bi Amukanlode-Oyan. Oun ni a gbo pe o tea won, Bi o ti le je pe omo iya ni gbogbo omo kaaaro-oo-jiire, sibe won pin si orisiirisii eya ti ede won si yato diedie si ara won. Afomo ibere Oro iseOro OrukoIsunki Oro oruko ti a seda. B Yorb b j lr, md t b j knrin, y w lr dbl, ngb t y t b j obnrin y w lr knl, wn a s k wn b wn tb ni t b ti jwn l n gbogbo n, wn ma wp: Nl Yorb, gbogbo sk ni n kni tir, gbn md ni kk ma k gb. Itan s pe nkan buruku ni yoo l ni ilu ninu dun to ba tle. ASABi awon akoni eda se di orisa akunlebo (Sango, Ogun abbl). Awon aworo re ni a n pe ni Onisango tabi Adosun-Sango. Lyin j mta ni wn o tan atupa kan to ti wa fun dgbta dun, ti wn n pe ni atupa olojumrindinlogun. Oun si ni igbo oria to tobi jul titi di ode oni ni il Yoruba. Omo re keta ti o si je okunrin ni o tea won Edo sile. Oju iwe 53-62. B a e hun r p nn gblhn e ptk kk iye r d nn gblhn k fi ibi kankan n tm. 3. (D) A maa n fi afomo ibere mo oro ise pelu oro oruko miiran. wn onm d kan til ti fi d r ml p lti orrun kan n ni wn d b Yorb, Kru, Banle, Twi, Ga, Ewe, Fon, Edo, Nupe, Igbo, Idoma, Efik ti Ijaw ti br s yapa gg bi d tt t dr lti b gbrn mta dn syn. Awon niyi; Iro Konsonanti: Eyi ni iro ti a pe ni igba ti idiwo wa fun eemi. (1) Ohun t a b p n mi gba to aobdubdi lnfjbfi gibh knjd gbd j ohun t a f r d gb jde. (a) Eko (b) Ondo (d) Ibarapa (e) Ikeja. Adiresi yii maa n ni awon nnkan wonyi ninu: nomba, adugbo,opopona, ipinle. Adireesi eni ti n ko leta maa n wa ni .. (a) isale leta ni apa otum (b) oke leta ni apa osi (d) oke leta ni apa otun. Ara re ya daadaa nile iwosan nigba ti a de. Sango je orisa ti ise, irisi ati isoro re kun fun iberu. Ohun t j orrun ni r, l dra tb k bur. Okunrin maa n dobale ki eniyan ni ni igba ti obinrin yoo kunle. Yorb gbgb p, j ni ay, gbn run ni il. Orisi eya gbolohun ti o wa ninu ede yoruba. 3 Oyebamiji Mustapha (2009) Eko Ede Yoruba Titun iwe keji (J.S.S.3) university Press Plc. w b akk m gn e r k r r nn kls wo b Mr Success e dhn br ld Yorb, 'Mi l s il k kankan bn t lrun fn mi ni mo fi e k furuf', Nbo l ti gb p mo k k mi sl l f Pasuma?, B r f mi ti Paso e br r- Jaye Kuti, Wo ohun mrin t yt npa Feranmi Amusa, m dn mjl akrin m, Owolabi Ajasa r l w a lp lr t "o ly", wo by Yorb r dj tb gb e gbgi, mye knrin t n wn l f mi tor i t m e Obnrin t e POP, Wo m Njr t e k dje Formular 1 race car kk n Njr, Ayinla mwura, orin b ti oryn lo fi di r wn obnrin, K e p mo y orin pad s ti lrun, yt orin mi ti tl s p "Evangelist" ti mo gb r - Ebenezr Obey, T o b f di gmn Kogi, kn s wa j ti O ..Oboi, Owo olopaa tun ti te pasito mii ni Kenya lori iku awon omo ijo, 'p nyn l ma b mi p mo f ni t n pnj ara m ohun t m mi f k mi ny', bn 'Amotekun' pa akk FUTA nbi gbeyw, wn akk frg l'Akure, ly ohun t fa jmb in t s lfin Ooni Il If r, mi ni igbkej Ooni Ile Ife ntor - Olr Folashade Ashley, ' da j n', agbjr Adedoyin s fn il j, Genevieve ly nfn t w nn bsn wr kt fwn lk lya, jba l w n jbt, gba il wa - wn olgb l Ibadan figbe ta, d t fi le ngbagb nn ryn BBC. Oyo ni o si n gbe ja awon ilu miiran logun ti o si n gba won mora. Oun ni a gbo pe o tea won Yoruba Oyo sile. O ni: Lati igba naa ni ikin ti di ohun elo pataki ti awon babalawo fi n beere nnkan lowo Orunmila. dun yii a maa waye kaakiri gbogbo awn orilede agbaye ti wn ti n s ede Yoruba ti awn lsin ibil si wa. Won ni lati se fun un ni sisipa ode ti a mo si ikopa ode eyi ni etutu ti won maa n se ki awon eran ti ode naa ti pa nigba aye re ma baa hun un,ki o sile je ki awon ode to ku laye maa ri eranko. . ORIKI-ORILE: ni ami ti o n toka idile eniyan kookan to je abinibi omo Yoruba. d Yorb Ni d t kjp gbogbo m kr-o-jire b, n ap w-Orn il Njr, t a b wo d Yorb, wn onm pn d n sb y Kwa nn b d Niger-Congo.Wn tn fd r ml p y Kwa y l wp jl n ss, n w-Orn alw . Oun ni Olodumare n ran lati pa mu eniyan. Yob Media on Instagram: "kr ni yin n p sgbn n l Bahia n . tune s ojew yi wy gbyn ni 18 O Kta 2023, ni ago 16:24. Oba Bini lo tedo si ipinle Edo.
Menü
